لایحه بودجه 1402 (بخش سوم : واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای)

در بخش قبلی به درآمدها پرداختیم.
​

واگذاری دارایی سرمایه ای

​* ارقام به هزار میلیارد تومان (همت)درج شده است.

واگذاری دارایی سرمایه ای :
 بخش عمده تشکیل دهنده این ترم از بودجه را منابع حاصل از فروش نفت به خود اختصاص می دهد.
دولت از محل صادرات نفت و میعانات گازی و خالص صادرات گاز طبیعی( با کسر سهم 40% صندوق توسعه ملی و 14.5% شرکت ملی نفت)  603.8 هزار میلیارد تومان درآمد پیش بینی کرده است.
وابستگی لایحه بودجه 1402 به مالیات 42% و صادرات نفت و میعانات گازی و خالص صادرات گاز طبیعی 30% و در مجموع 72% است.
در حال حاضر توان تولید نفت کشور حدود 4 میلیون بشکه است که حدود 2.1 میلیون بشکه مصرف داخل می باشد و مابقی را می توان صادر کرد.

​دولت منابع ارزی حاصل از فروش نفت را تبدیل به ریال می کند، یعنی درآمدهای ارزی (حواله های ارزی) را در اختیار بانک مرکزی قرار می دهد و در ازای آن ریال درخواست می کند، بانک مرکزی اگر به ازای این حواله های ارزی ریال چاپ کند پایه پولی افزایش پیدا می کند و اگر این حواله های ارزی را در بازار به فروش برساند قیمت ارز در اثر عرضه کاهش می یابد، با کاهش نرخ ارز،تولید نابود می شود و واردات کالاها افزایش می یابد. بنابراین یکی از معضلات اقتصاد کشور، نفتی است که در اختیار دولت است.

مقایسه واگذاری دارایی های سرمایه ای در سالهای 1401 و 1402



• در لایحه بودجه سال 1402 فروش روزانه 1.4 میلیون بشکه نفت برآورد شده است در حالی که در لایحه بودجه سال 1401 فروش روزانه 1.2 میلیون بشکه نفت برآورد شده بود.
• قیمت هر بشکه نفت 85 دلار لحاظ شده است که در سال گذشته نرخ فروش نفت60 دلار برآورد شده بود.
• نرخ تسعیر نیز 23.000 تومان در نظر گرفته شده است و در قیاس با سال گذشته تغییری نکرده است.
• سهم شرکت ملی نفت ایران از فروش نفت 14.5% می باشد.
• سهم صندوق توسعه ملی 40% می باشد.

برآورد درآمد حاصل از فروش نفت در سال 1402

فروش نفت در سال 1401 به صورت برآوردی حدود 800.000 بشکه بطور متوسط بوده است، با توجه به گشایش های صورت گرفته و با دید مثبت، برآورد برای فروش نفت در سال آینده حدود 1.000.000 بشکه نفت در روز می باشد، بنابراین میزان فروش نفت، سالانه حدوداً 365 میلیون بشکه (روزانه 1.000.000 بشکه در 365 روز سال) خواهد بود. چنانچه دولت موفق به فروش هر بشکه نفت با نرخ 70 دلار شود، پیش بینی می شود درآمد نفت در سال آینده حدود 25میلیارد دلار خواهد شد، درآمد حاصل از فروش گاز حدود 2 میلیارد دلار تخمین زده می شود. بنابراین درآمد ناشی از فروش نفت و میعانات گازی حدود 27 میلیارد دلار خواهد بود.

15%  از عواید حاصل از فروش نفت متعلق به شرکت ملی نفت می باشد که مبلغ حدود 4 میلیارد دلار خواهد بود همچنین دولت موظف است 40% از عایدات حاصل از فروش نفت را به صندوق توسعه ملی بازگرداند که ارزش این بخش نیز حدود 10.8 میلیارد دلار می شود، با این فرض که دولت سهم صندوق توسعه ملی را پرداخت نکند درآمد حاصل از فروش نفت با تقریب 23 میلیارد دلار برآورد می شود.


فروش نفت و فرآورده های نفتی :



براساس برآوردهای ما این میزان درآمد نفتی دیده شده در لایحه بودجه 1402 برای امسال قابلیت تحقق نخواهد داشت.


کسری بودجه ساختاری: 
شکاف بین مصارف عمومی دولت و درآمدها را کسری بودجه ساختاری می گویند. 

​* ارقام به هزار میلیارد تومان (همت) درج شده است.

شکاف بین درآمدها و هزینه ها را کسری تراز عملیاتی (کسری بودجه) می گویند.
شکاف بین واگذاری دارایی های سرمایه ای و تملک دارایی های سرمایه ای را تراز سرمایه ای می گویند.
شکاف بین واگذاری دارایی های مالی و تملک دارایی های مالی را تراز مالی می گویند.




واگذاری دارایی های سرمایه ای فروش و واگذاری دارایی های منقول و غیر منقول (هزار میلیارد تومان) : 




واگذاری شرکتهای دولتی (هزار میلیارد تومان) :

​

در بخش بعدی(چهارم) به واگذاری دارایی های مالی پرداختیم.